Etapy rozwoju procesów integracji sensorycznej

 

Integracja sensoryczna to proces neurologiczny organizujący wrażenia płynące z ciała i  otoczenia tak, aby mogły być użyte do celowego działania. Mózg lokalizuje, segreguje i porządkuje otrzymywane bodźce. Ważne jest, by przepływały one w sposób dobrze zorganizowany, wtedy człowiek funkcjonuje w zgodzie ze sobą i naturą na każdym etapie swego życia.

Znaczenie  procesów integracji sensorycznej

1.Poziom rozwoju ruchowego ma ścisły związek  z funkcjami percepcyjno – intelektualnymi tj. z umiejętnością myślenia i przetwarzania bodźców zmysłowych.

2. Brak dopływu bodźców sensorycznych upośledza rozwój dziecka. Nasze układy zmysłowe współdziałają ze sobą, a są to:

  A/ układ przedsionkowy (zmysł równowagi)

  B/ zmysł słuchu

  C/ zmysł wzroku

  B/ czucia głębokiego (propriocepcji – odbiera informacje z mięśni, ścięgien i stawów)

  C/ układ dotykowy

  D/ zmysł smaku i węchu

Integracja sensoryczna rozwija się stopniowo i w sposób hierarchiczny np. zanim dziecko nauczy się chodzić powinno wcześniej raczkować.

Przedstawiam za Polly Godwin Emmons i Liz McKendry Anderson listę kolejnych etapów rozwoju dziecka, która pomoże rodzicom i nauczycielom śledzić postępy czynione przez dziecko, obserwować poszczególne jego zdolności oraz wyłapywać niepokojące objawy mogące w przyszłości mieć wpływ na zaburzenia procesów integracji sensorycznej.

Należy brać pod uwagę, że wymienione etapy nie są sztywnymi ramami, raczej wskazówkami, a  na rozwój dziecka mogą także mieć wpływ normy kulturowe, w których dorasta.

 

Rozwój procesów integracji sensorycznej dla dziecka w wieku 0 -3 miesięcy

Dziecko:

  1. reaguje na głos
  2. wydaje odgłosy – gaworzy, gdy się do niego mówi
  3. spontanicznie się uśmiecha
  4. sięga po kołyszące się kółko
  5. obraca głowę, śledząc ruch
  6. reaguje na głośne dźwięki
  7. wierci się, kopie i macha rączkami
  8. podnosi główkę leżąc na brzuszku
  9. domaga się karmienia
  10. chwyta przedmioty, które wkładamy mu w dłoń
  11. lubi kąpiele (chlapie wodą, kopie, unosi główkę)
  12. lubi patrzeć na jasne obiekty

 

 

Rozwój procesów integracji sensorycznej dla dziecka w wieku 3 -6 miesięcy

Dziecko:

  1. wyciąga rączki w stronę znajomych osób
  2. głośno się śmieje
  3. odróżnia nieznajome osoby
  4. podnosi sześcienne przedmioty
  5. potrafi się przeturlać z brzuszka na plecy
  6. samodzielnie podnosi główkę
  7. sięga po przedmioty
  8. odwraca główkę w kierunku źródła dźwięku
  9. gaworzy i popiskuje
  10. bawi się grzechotką i zabawkami do gryzienia
  11. wierci się, gdy jest niecierpliwe i cieszy się podczas zabawy

 

Rozwój procesów integracji sensorycznej dla dziecka w wieku 6 -9 miesięcy

Dziecko:

  1. naśladuje dźwięki mowy
  2. potrafi wyciągnąć kołek z otworu
  3. potrafi odkryć przykrytą zabawkę
  4. przerywa czynność, gdy słyszy słowo „nie”
  5. macha na pożegnanie
  6. pełza lub raczkuje
  7. reaguje na swoje imię
  8. wstaje z pomocą innej osoby
  9. uderza o siebie dwoma przedmiotami, gdy widzi, jak robi to jego opiekun
  10. pozwala się karmić łyżeczką
  11. lubi uderzać, upuszczać i rzucać przedmiotami
  12. uparcie wyciąga rękę w stronę obiektów znajdujących się poza zasięgiem
  13. interesuje się badaniem różnorodnych zabawek
  14. potrafi przez minutę siedzieć wyprostowane bez niczyjej pomocy

 

Rozwój procesów integracji sensorycznej dla dziecka w wieku 9 -12 miesięcy

Dziecko:

  1. mówi: „mama, tata”
  2. ogląda obrazki w książce
  3. trzyma kredkę
  4. używa co najmniej dwóch słów poza „mama, tata”
  5. sygnalizuje swoje potrzeby i zachcianki za pomocą dźwięków lub wyciągania ręki
  6. bawi się w „a kuku”(zabawa polega na zasłanianiu twarzy dłońmi i odsłanianiu jeje z jednoczesnym wołaniem: „a kuku”)
  7. je palcami
  8. chodzi trzymając się mebli
  9. zaczyna chodzić bez wsparcia
  10. inicjuje zabawy
  11. bawi się w gry z użyciem piłki
  12. okazuje troskę lalkom i maskotkom
  13. zaczyna świadomie wycierać ulubione zabawki
  14. zaczyna rozumieć zasady zabawy i gier

 

Rozwój procesów integracji sensorycznej dla dziecka w wieku 12 -18 miesięcy

Dziecko:

  1. chwyta lub nosi znajome przedmioty
  2. używa nazw znajomych przedmiotów
  3. wskazuje palcem na części ciała, których nazwy słyszy
  4. wykonuje proste polecenia
  5. wskazuje ilustracje w książkach
  6. bawi się z innymi dziećmi (zabawa równoległa)
  7. mówiąc o sobie używa swego imienia
  8. prosi o jedzenie, gdy jest głodne
  9. dopasowuje znajome przedmioty
  10. rozpoznaje swoje odbicie w lustrze
  11. realizuje własne pomysły na zabawę
  12. próbuje zakładać buty
  13. je przy pomocy łyżki
  14. daje znać o swoich potrzebach i zachciankach za pomocą dźwięków przypominających słowa, wyciągniętych rąk lub wskazywania i chwytania
  15. wskazuje palcem obiekty, których nazwy słyszy
  16. podnosi palcami jedzenie
  17. zaczyna okazywać szeroką gamę emocji
  18. wpełza po schodach na rękach i kolanach
  19. samodzielnie klęka

 

Rozwój procesów integracji sensorycznej dla dziecka w wieku 18 -24 miesięcy

Dziecko:

  1. układa piramidę z dwóch lub trzech klocków, gdy widzi jak robi to jego opiekun
  2. sprawnie chodzi
  3. używa około 10 słów (wiek 18 miesięcy)
  4. słucha krótkich bajek
  5. używa od 25 – 50 różnych słów (wiek 24 miesięcy)
  6. bardzo się koncentruje podczas zabawy
  7. lubi ciągnąc, upuszczać, pchać i uderzać przedmioty
  8. nosi i przytula miękką lalkę lub misia
  9. lubi puszczać bańki mydlane
  10. potrafi nawlekać duży drewniany koralik
  11. potrafi sobie poradzić z niewielkimi schodkami lub rampą
  12. naśladuje zachowania dorosłych
  13. siada na małym krzesełku
  14. schodzi po schodach, gdy ktoś je trzyma za rękę
  15. daje znać, gdy ma mokrą pieluszkę

 

 

Rozwój procesów integracji sensorycznej dla dziecka w wieku 24 -30 miesięcy

Dziecko:

  1. czasem używa zwrotów złożonych z dwóch lub trzech wyrazów
  2. naśladuje zabawę innego dziecka
  3. chodzi po schodach w górę i w dół z pomocą opiekuna, stawiając dwie nóżki na stopniu
  4. potrafi sobie poradzić z prostymi układankami
  5. lubi ciągnąć i popychać zabawki, układać je w sterty, bawić się wodą, bawić się w piaskownicy, szukać ukrytych elementów, wbijać coś plastikowym młotkiem
  6. przyłącza się do śpiewania piosenek i recytowania wierszyków
  7. wskazuje poszczególne części ciała i powtarza ich nazwy
  8. podaje nazwy przedmiotów w swoim otoczeniu
  9. pomaga sprzątać rozrzucone przedmioty
  10. kojarzy przedmioty z ich funkcjami
  11. obserwuje zabawę innych dzieci i na chwilę się do nich przyłącza
  12. rozpoznaje siebie na zdjęciach
  13. bawi się w proste gry w grupie np. „Stary niedźwiedź mocno śpi”
  14. z entuzjazmem reaguje na nowe zabawki
  15. zaczyna przejawiać zdolności wcielania się w różne role podczas zabawy
  16. dość zgodnie bawi się z innymi dziećmi
  17. naśladuje coraz więcej zachowań osób dorosłych
  18. jeszcze nie potrafi się dzielić zabawkami bez pomocy osób dorosłych
  19. często mówi podczas zabawy
  20. lubi budować z klocków, burzyć stworzone konstrukcje, napełniać i opróżniać pojemniki, rozbierać przedmioty na kawałki i z powrotem je składać
  21. preferuje zabawki kojarzące się z aktywnością – pociągi, samochodziki, telefony, konika na biegunach, rowerek
  22. potrafi posegregować przedmioty o kilku różnych kształtach
  23. potrafi umieścić pięć krążków o różnej średnicy na kiju we właściwej kolejności
  24. lubi się bawić przedmiotami o różnej powierzchni, temperaturze itp.
  25. aktywniej uczestniczy w ubieraniu się

 

Rozwój procesów integracji sensorycznej dla dziecka w wieku 30 -36 miesięcy

Dziecko:

  1. potrafi wskazać na obrazku trzy różne obiekty
  2. potrafi segregować przedmioty wg. jednej kategorii (kolor, rozmiar, kształt, itp.)
  3. rozumie pojęcie jednostki
  4. potrafi wybrać odpowiedni przedmiot z dużej grupy
  5. zaczyna się w nim rozwijać poczucie niezależności od rodziców
  6. zaczyna się w nim rozwijać poczucie humoru, skłonność do żartów
  7. zaczyna się uczyć czekania na swoją kolej
  8. potrafi korzystać z toalety
  9. potrafi samodzielnie jeść łyżką, choć nadal może się przy tym robić nieporządek
  10. potrafi zapinać i odpinać guziki
  11. częściej angażuje się w zabawy polegające na wcielaniu się w różne role
  12. bawi się pudełkami, instrumentami muzycznymi, układankami, klockami itp.
  13. lubi czołgać się przez tunele, bawić się w namiotach lub pod stołem nakrytym kocem, nosić przedmioty w koszyku itp.
  14. coraz więcej mówi i jest rozumiane przez nieznajome osoby
  15. używa zdań złożonych z trzech lub więcej słów
  16. lubi rozmawiać
  17. kopie piłkę
  18. zna nazwy części ciała
  19. nawleka na nitkę lub sznurek duże przedmioty
  20. powtarza proste ruchy pozwalające na rysowanie znaków graficznych

 

 

Rozwój procesów integracji sensorycznej dla dziecka w wieku 3 – 4 lat

Dziecko:

  1. okazuje preferencje dotyczące niektórych czynności np. sportu, układanek, zajęć plastycznych, budowania z klocków, jazdy na trójkołowym rowerku itp.
  2. w coraz bardziej złożony sposób wciela się w różne role
  3. potrafi czekać na swoją kolej
  4. potrafi się ubrać, nie licząc zawiązania sznurowadeł
  5. staje na jednej nodze
  6. zna nazwy niektórych kolorów
  7. potrafi liczyć do trzech
  8. ciekawi go dlaczego i w jaki sposób się coś dzieje
  9. początki nauki czytania czyli przygląda się ilustracjom i słowom
  10. dopasowuje i segreguje przedmioty wg. rozmiaru, kształtu i koloru
  11. zna bajki, wierszyki, piosenki i lubi je powtarzać
  12. zadaje pytania
  13. zdaje sobie sprawę z własnych uczuć i uczuć innych ludzi
  14. zaczyna skutecznie jeść widelcem
  15. mówi w sposób zrozumiały dla nieznajomych osób
  16. lubi rozmawiać
  17. ma wyraźne preferencje dotyczące jedzenia, zabawy i innych czynności

 

Rozwój procesów integracji sensorycznej dla dziecka w wieku 4 – 5 lat

Dziecko:

  1. wyraża zdecydowane opinie na temat poszczególnych zabawek, czynności itp.
  2. lubi się przebierać za ulubionych bohaterów
  3. lubi wycinać, bawić się układankami i coraz większą liczbą różnych zabawek
  4. zapisuje imiona drukowanymi literami lub je dorysowuje
  5. umie liczyć co najmniej do dziesięciu
  6. rozwija zdolności poprzedzające naukę czytania i pisania
  7. kontynuuje projekty rozpoczęte innego dnia
  8. uczestniczy w zaawansowanych zabawach polegających na wcielaniu się w różne role
  9. zaczyna rywalizować z innymi
  10. potrafi samodzielnie się ubierać i rozbierać
  11. potrafi korzystać z toalety w dzień i w nocy
  12. potrafi zawiązać sznurowadła
  13. zaczyna używać noża
  14. wykonuje polecenia składające się z trzech lub czterech etapów
  15. potrafi narysować postać ludzką, której ciała składa się z 6 – 8 części
  16. mowa jest zrozumiała niemal w 100%
  17. współpracuje z innymi podczas zabawy
  18. potrafi złapać rzuconą piłkę lub ją kopnąć, gdy piłka porusza się po podłodze
  19. zna swój adres, a przynajmniej jego część

 

Opracowała terapeuta integracji sensorycznej – Małgorzata Serowiec

 

 

 

Skip to content