Moje dziecko jest niegrzeczne, źle wychowane,
czy jego problemy w zachowaniu to wynik ADHD?

Obserwując swoje dziecko rodzice zauważają, iż jest ono nadmiernie pobudzone, trudno jest mu utrzymać uwagę i skoncentrować się na zadaniu, ma potrzebę ciągłego ruchu, może wykonywać kilka czynności jednocześnie, przy czym żadnej nie ukończyć, bo zewsząd dopływają nowe bodźce, które zaprzątają jego uwagę – wszystko je interesuje i wszystko bardzo szybko nuży. W trakcie codziennych rozmów z dzieckiem, rodzice obserwują, że podskakuje ono jak piłeczka. Oglądając telewizję, dziecko przyjmuje pozycję nietoperza wiszącego na wersalce, lub uprawia wspinaczkę po meblach, niczym człowiek pająk. Reaguje bowiem na wszystko, co się wokół niego dzieje, bo z dwóch przeciwstawnych procesów nerwowych: pobudzenia i hamowania – górę bierze pobudzenie

W przedszkolu lub szkole wychowawca wciąż informuje, że dziecko spaceruje po klasie, przeszkadza kolegom, zabiera kredki, nie słucha, jest niezdyscyplinowane. Niejednokrotnie rodzic zadaje sobie to pytanie „Czy moje dziecko jest źle wychowane, czy ma ADHD?”.

Czym zatem jest ADHD?
Według ogólnoświatowych klasyfikacji zaburzeń zdrowia jest to zespół nadpobudliwości psychoruchowej z zaburzeniami koncentracji (DSM-IV) lub zespół hiperkinetyczny (ICD-10). Definiując pojęcie ADHD skupiamy się na tym, iż jest to zaburzenie zachowania i emocji ściśle powiązane z ogólnym pobudzeniem psychoruchowym. Ogólna nadruchliwość, impulsywność i zaburzenie koncentracji uwagi to obszary objawów ADHD. Symptomy ADHD pojawiają się niemal trzy razy częściej u chłopców, niż u dziewcząt. U blisko u 70% dzieci objawy utrzymują się w okresie dojrzewania, u 5% do 10% pozostają w okresie życia dorosłego. Bardzo często nadruchliwość współwystępuje ze specyficznymi trudnościami w nauce takim jak: dysgrafia dysortografia czy dyskalkulia.

Aby mówić o tego rodzaju zaburzeniu u dziecka, powinniśmy obserwować w jego zachowaniu następujący obraz zachowań:
• objawy występują przed 7 rokiem życia (nie później jak w wieku 5 lat),
• utrzymują się one przynajmniej przez okres 6 miesięcy,
• pojawiają się w różnych sytuacjach społecznych (w domu, sklepie, szkole),
• znacząco wpływają na codzienne funkcjonowanie dziecka (w sposób utrudniający).

Objawy z zakresu nadpobudliwości:
• dziecko jest pobudzone np. wierci się ciągle, skubie kocyk, bawi się włosami, bieganie lub chodzi bez celu, wciąż macha nogą kopiąc w krzesełko;
• przejawia trudności w dostosowaniu własnego zachowania do sytuacji – zagląda do wszystkich pomieszczeń (w czasie wizyty lekarskiej, podczas spotkania u znajomych lub w czasie zakupów w sklepie);
• niemożliwe jest dla niego siedzenie w jednym, choć jest świadome, że tego od niego oczekujemy;
• ma problem z odpoczywaniem w ciszy i spokoju,
• w czasie zabawy zachowuje się nadzwyczaj głośno.

Objawy z zakresy zaburzeń koncentracji uwagi:
• podczas odrabiania lekcji, podczas nauki lub wykonywania innych obowiązków dziecko nie zwraca uwagi na szczegóły, zdarza się mu „niedostrzeżenie”, „niedopatrzenie”,
• jeśli dziecko jest zainteresowane zadaniem, to potrafi się na nim skupić i odwrotnie – zadanie, które go nie interesuje, sprawia mu trudność w koncentracji uwagi,
• sprawia wrażenie, jakby nie słuchało tego, co do niego mówimy, co zmusza nas do kilkukrotnego powtarzania polecenia,
• zapomina o codziennych obowiązkach,
• często odkłada wykonanie obowiązków na ostatnią chwilę,
• charakterystyczna jest trudność z organizacją i zaplanowaniem działań, często podejmuje wykonanie kilku zadań jednocześnie, co w efekcie sprawi, że żadnego z nich nie kończy,
• unika zadań wymagających długotrwałego wysiłku umysłowego,
• często gubi lub zapomina, gdzie położyło swoje rzeczy.

Objawy z zakresu nadmiernej impulsywności:
• jest nadmiernie gadatliwe, co pomyśli to powie,
• udziela odpowiedzi na pytanie, zanim zadająca je osoba wypowie do końca,
• przerywa innym wykonywanie nich czynności lub wypowiadanie się,
• ma trudność w czekaniu na swoją kolej.

Drogi Rodzicu, jeśli wymienione symptomy w dużej części pasują do obrazu zachowania się Twojego dziecka, należy rozważyć konsultację z psychologiem w celu wykluczenia lub potwierdzenia zaburzeń związanych z ADHD.

Opracowała: psycholog- mgr Marta Iwaniuk